Zdaniem saz Opiekun osób starszych w Niemczech - dlaczego podejmuje pracę w firmie, która zatrudnia go nielegalnie?
Jest poniedziałkowe popołudnie a nasza grupa wcielając się w rolę opiekunki aktywnie szukającej pracy w Niemczech kontaktuje się z kilkunastoma agencjami zatrudniającymi personel opiekuńczy. „Legalna praca w Niemczech”, „Zatrudniamy tylko legalnie” „U nas wszystko jest rzetelnie” „Nie musi się Pani martwić, umowa jest legalna” – to tylko część sloganów, które padają w słuchawce. Każdy kolejny rekruter brzmi coraz podobniej do poprzedniego a na pierwszy rzut oka wszystkie agencje zapewniają opiekunce podobne, legalne warunki zatrudnienia.
Dlaczego więc przeszło ponad 50% polskich opiekunów osób starszych przebywa na terenie Niemiec na podstawie umów, które nie są zgodne z obowiązującym prawem polskim i unijnymi wytycznymi dotyczącymi delegowania? O zdanie postanowiliśmy zapytać członków Sekcji Agencji Opieki należącej do Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia.
Niestety, większość rekruterów nielegalnie działających firm nie jest kompletnie świadomych, że działalność ich pracodawcy jest procederem niezgodnym z obowiązującym prawem. To na co uwagę powinien zwracać opiekun podczas nawiązywania współpracy to szczegółowa analiza zapisów umowy. W pierwszej kolejności umowa musi posiadać wszystkie informację o agencji. Po drugie umowa powinna zawierać wszystkie ustalenia co do wykonywanych czynności jak i wynagrodzenia. To częste, że opiekunowie podczas rekrutacji otrzymują informację, że składki odprowadzone będą od najniższej krajowej, lub wysokość składek może wybrać sobie sam opiekun – taki model jest absolutnie niedopuszczalny i łamie wszelkie wytyczne dot. legalnego zatrudnienia opiekunów osób starszych. Nie mówiąc już o zapisach dotyczących diet – które same w sobie są już powodem to uznania takiego zatrudnienia za nielegalne. – mówi nam Sylwia Lejtan Dyrektor rozwoju rynku w Danas &Sylwias.
Ogromnym problemem na rynku opiekuńczym jest permanentne wprowadzanie w błąd opiekunów przez semi - legalnie działające agencje zatrudnienia. Agencje te powołują się często na posiadanie dokumentu A1 z ZUS lub karty EKUZ i tym samym przekonują opiekunów, że działają legalnie, a proponowana przez nie forma zatrudnienia jest dozwolona. Nic bardziej mylnego, niejednokrotnie nielegalne praktyki agencji wychodzą na światło dzienne dopiero po kontrolach Urzędu Skarbowego lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Składki powinny być odprowadzane od średniej krajowej. To co powinno wzbudzić podejrzenia opiekunów to np. podział wynagrodzenia na wynagrodzenie – najczęściej bardzo niskie, od którego odprowadzane są składki do ZUS, oraz diety/dodatki z tyt. Przebywania w podróży służbowej, od których nie są odprowadzane składki ZUS. Takie rozliczenie jest absolutnie nielegalnym rozwiązaniem i narusza to bezwzględnie przepisy prawa.
Wiemy, że wielu opiekunów nie ma o tym pojęcia. Niestety, poszkodowanym w tej sytuacji jest tylko jedna strona. Opiekun – to dla niego konsekwencje zatrudnienia w takiej firmie będą najbardziej dotkliwe. – mówi nam Beata Pozimski, właścicielka agencji Medira.
Niestety w naszej branży istnieją też „czarne owce“, czyli firmy opieki, które oferując opiekunom wysokie zarobki netto, łamią wszelkie prawne reguły. Głównym przewinieniem tych firm jest odprowadzanie zaniżonych składek na ubezpieczenie społeczne do ZUS. O konsekwencjach tego procederu oczywiście swoich pracowników nie informują. Jak im się to udaje w państwach (Polsce i Niemczech) prawa nie wiem, ale wprawia mnie to w coraz większe zdziwienie. Jako członkowie Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia działamy w ramach SAO -Sekcji Agencji Opieki, temat nielegalnych praktyk na rynku opieki to jedno z kluczowych zagadnień nad jakimi od lat pracujemy współpracując z państwowymi organami. Mamy nadzieję, że już niedługo nielegalne formy zatrudnienia w naszym kraju przestaną istnieć – dopóki jednak to się nie stanie – musimy wierzyć w ostrożność opiekunów i edukować ich w tym obszarze. - mówi nam Marlena Podolska, prezes M&M-CARE.
W ramach działalności Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia, a w szczególności naszej Sekcji Agencji Opieki uruchomiliśmy cykl informacyjny „SAO DLA OPIEKUNKI” którym na naszym Facebooku (https://www.facebook.com/SekcjaAgencjiOpieki) i Instagramie w sposób przejrzysty staramy się edukować opiekunów i zwracać uwagę na istotne elementy umowy i zatrudnienia, na które wyczuleni powinni być wszyscy przedstawiciele zawodu opiekuna. W ramach naszego Stowarzyszenia udostępniamy również na naszej stronie internetowej www.sao.org.pl listę firm zrzeszonych w naszym stowarzyszeniu. Podjęcie zatrudnienia w firmie zrzeszonej w SAO jest aktualnie najbezpieczniejszą formą zatrudnienia. – mówi nam Patrycja Mstowska, wiceprzewodnicząca SAO i właścicielka agencji Medira.
Gdybym miała sporządzić skrótową listę pytań, na które powinien odpowiedzieć sobie każdy opiekun osób starszych podczas weryfikowania umowy z agencją zakładam, że brzmiałaby ona tak: - opisuje nam Patrycja Mstowska, wiceprzewodnicząca SAO i właścicielka agencji Medira.
1. Czy umowa jest zawierana przed wyjazdem?
2. Czy otrzymałem szczegółowe informacje dotyczące zlecenia na piśmie?
3. Czy firma ma telefon alarmowy, na który mogę się skontaktować w razie potrzeby?
4. Czy agencja organizuje i opłaca mój transport, lub zwraca koszty podróży własnym środkiem transportu?
5. Czy firma nie oczekuje ode mnie pokrycia dodatkowych kosztów przed wyjazdem?
6. Czy firma ma siedzibę/biuro, w którym mogę spotkać się z koordynatorem?
7. Czy agencja zapewnia mi opiekę koordynatora podczas pobytu w Niemczech?
8. Czy w punkcie dot. wynagrodzenia w umowie nie jest czasem wskazana kwota wynagrodzenia, która jest podzielona na 2 części opisane np. jako wynagrodzenie w niskiej kwocie oraz diety/dodatki w kwocie za każdy dzień?
9. Czy firma wnioskuje w moim imieniu o formularz A1 w ZUS, jeśli mam być ubezpieczona w Polsce?
10. Czy firma zgłasza mnie do ubezpieczenia w Niemczech (Krankenkasse), i wskazuje tam prawdziwą liczbę godzin (min 160h/miesiąc) jeśli mam być ubezpieczona w Niemczech?
Po rozmowie z przedstawicielami legalnie zatrudniających firm zrzeszonych w Stowarzyszeniu Agencji Zatrudnienia wiedzieliśmy już nieco więcej o tym, na co zwrócić uwagę podczas rozmowy o umowie z rekruterem. Od tego momentu rekruterzy nie byli już tak chętni na kontynuowanie rozmowy z nami, niejednokrotnie spotkaliśmy się z przerywaniem rozmów, blokowaniem naszych numerów lub nieodbieraniem naszych połączeń. Zaczęliśmy zastanawiać się – Jak to możliwe, że takie agencje wciąż działają na Polskim rynku? W 2023 roku w środku Europy, w państwie członkowskim UE.
O zdanie zapytaliśmy Macieja Kopaczyńskiego – prezesa Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia.
To bardzo dobre pytanie. Co do zasady to właśnie i nasze rozważania nad tym pytaniem skłoniły nas do podjęcia zintensyfikowanej współpracy z przedstawicielami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Państwowej Inspekcji Pracy i Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej oraz specjalistami Komisji Europejskiej, która ma na celu propagowanie i egzekwowanie legalnych praktyk w zatrudnieniu.
Widzimy, że świadomość wśród opiekunów nadal jest niska, a ta zaś może stanowić dla nich zagrożenie jakim jest podjęcie współpracy z nieodpowiednią agencją. Nasza współpraca z przedstawicielami KE i organów krajowych ma pozytywnie wpłynąć na kulturę zatrudniania wśród zleceniodawców w Polsce, a materiały edukacyjne dla opiekunów które tworzymy – wzmocnić świadomość i wiedzę na temat legalnego zatrudnienia wśród zleceniobiorców.
Do naszej Sekcji Agencji Opieki SAO zwracają się pokrzywdzeni opiekunowie, którzy padli ofiarą firm zatrudniających ich na nieprzejrzystych i niezgodnych z obowiązującym prawem zasadach. Widzimy te sygnały i staramy się aktywnie wykorzystywać nasze 18 letnie już doświadczenie w branży do pomocy i wspierania wszystkich opiekunów w takiej sytuacji. Edukowanie personelu i kształtowanie rynku w sposób zrównoważony, odpowiedzialny i bezpieczny jest misją naszego Stowarzyszenia, dlatego każdego dnia robimy wszystko, aby być coraz bliżej systemowych rozwiązań, które wesprą promocję legalnie działających agencji.
Podobne stanowisko zajęła Agnieszka Frydrykiewicz - Z-ca Dyrektora Działu Prawnego w Promedica24:
Działalność nielegalnych firm nie jest akceptowana przez system, z założenia organy państwowe jasno opowiadają się przeciw nielegalnym praktykom, ale system kontroli niestety jest niewydolny. Prowadzone przez US, ZUS czy niemiecki Urząd Celny (Zollamt) postępowania przeciwdziałające zjawisku pracy na czarno jak dotąd nie są w stanie wyeliminować nieuczciwych praktyk na rynku opieki – mówiła.
Co jednak DZIŚ może zrobić opiekunka, która chce podjąć zatrudnienie w legalnie działającej firmie?
Tak jak wspominała Patrycja Mstowska, jeżeli miałbym znaleźć jedno, najprostsze rozwiązanie dla opiekunów, którzy DZIŚ poszukują pracy – rekomendowałbym zatrudnienie w agencji, która jest zrzeszona w ramach SAO. Listę naszych członków poznać można na https://www.sao.org.pl/sao/nasi-czlonkowie/ .
W ramach Sekcji Agencji Opieki świadczymy usługi doradcze i bezpłatnie pomagamy opiekunom osób starszych w weryfikacji zapisów w podpisywanych przez nich dokumentach. W celu otrzymania od nas wsparcia w tym zakresie zachęcamy do kontaktu z nami na naszm profilu na Facebooku lub pod numerem telefonu +48 502 415 246 – mówi nam Maciej Kopaczyński, prezes Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia.