List do Premier Ewy Kopacz

PIFS.07-33/15 Warszawa, 3 sierpnia 2015 r.

Pani Ewa Kopacz Prezes Rady Ministrów

Szanowna Pani Premier,

Kapitał ludzki jest jednym z istotnych warunków rozwoju społeczno-ekonomicznego Polski. Dobre kształcenie i możliwości szkolenia pracowników w istotny sposób wpływają na sytuację ekonomiczną i rynkową firm. Reprezentując polskich i zagranicznych przedsiębiorców i pracodawców, wierzymy, że Pani Premier podziela nasze stanowisko.

Dlatego sytuacja, w której założenia do ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji zostały przyjęte przez Radę Ministrów 31 marca 2015 r., zaś do tej pory nie został przesłany do Sejmu RP projekt ustawy, budzi nasz duży niepokój. Niepokojące jest również to, że kwestia stwarzania Polakom odpowiednich warunków do uczenia się przez całe życie nie zyskała dotychczas należytego zrozumienia i wsparcia ze strony rządzących. Tylko w ten sposób możemy zinterpretować fakt, że wśród ustaw, które powinny być uchwalone jeszcze w tej kadencji, nie wymienia się tej potrzebnej gospodarce i uczącym się ustawy.

Prace koncepcyjno-wdrożeniowe dotyczące Polskiej Ramy Kwalifikacji i innych elementów systemu, realizowane są w Polsce od wielu lat, m.in. w Instytucie Badań Edukacyjnych w ramach projektów systemowych, prowadzonych na zlecenie Ministra Edukacji. Równolegle w systemie edukacji formalnej wprowadzono szereg zmian dostosowujących istniejące rozwiązania do systemu opartego na efektach uczenia się. Od 2008 roku programy nauczania w polskich szkołach definiują oczekiwane efekty uczenia się. W 2011 roku rozpoczęła się także modernizacja szkolnictwa zawodowego, wykorzystująca w dużo większym niż dotąd stopniu opisy efektów kształcenia. W 2012 roku również w szkolnictwie wyższym wprowadzono obowiązek formułowania programów kształcenia w języku efektów kształcenia określonych w Krajowych Ramach Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. Tymczasem kwalifikacje, które powinny być dostępne w wyniku uczenia się poza systemem edukacji formalnej, dotychczas nie są w sposób systemowy poddane takim regulacjom.

Dla reprezentowanych przez nas środowisk jest rzeczą oczywistą, że w zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce istnieje potrzeba ułożenia działań dotyczących kwalifikacji w jeden przejrzysty i spójny system, opierający się na Polskiej Ramie Kwalifikacji, odniesionej do Europejskiej Ramy Kwalifikacji. Brakuje pełnej i powszechnie dostępnej informacji, gdzie i jakie kwalifikacje można zdobyć, jakie są wymagania oraz jakie warunki należy spełnić, by określoną kwalifikację uzyskać.

Taka sytuacja powoduje konieczność podejmowania przez pracodawców działań, które mają na celu minimalizowanie negatywnych skutków opisanego stanu rzeczy. Przykładem tego jest Porozumienie dla bezpieczeństwa w budownictwie. Zainicjowane w 2010 roku przedsięwzięcie ma sprzyjać poprawie bezpieczeństwa na polskich budowach. Zakłada ono zrealizowanie szeregu projektów wprowadzających rozwiązania systemowe z dziedziny BHP, m.in.: wspólne wzory dokumentów, model potwierdzania kwalifikacji zawodowych pracowników budowlanych czy szkolenia okresowe. Działania takie nie mają jednak charakteru systemowego i co najwyżej mogą wspomagać aktywność państwa w tym zakresie.

Podzielamy krytyczne opinie odnoszące się do niskiej efektywności przeznaczonych na programy szkoleniowe znacznych środków z Europejskiego Funduszu Społecznego, które nie spowodowały wzrostu udziału osób dorosłych w uczeniu się przez całe życie. Niska świadomość społeczna dotycząca korzyści płynących z kontynuacji edukacji jest m.in. efektem rozproszenia krajowego systemu kwalifikacji w Polsce, a także braku instrumentów pozwalających na ocenę jakości i wiarygodności oferty instytucji szkoleniowych oraz dostępnych na rynku certyfikatów. Sceptyczne podejście ze strony Komisji Europejskiej do projektowanej w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości koncepcji Rejestru Usług Rozwojowych rodzi po naszej stronie obawę o możliwości wykorzystania w nowej perspektywie finansowej środków przeznaczonych na podnoszenie kompetencji i kwalifikacji pracowników oraz wspierania idei uczenia się przez całe życie. W tym kontekście brak kompleksowej ustawy ustanawiającej zintegrowany system kwalifikacji uzasadnia nasze obawy o to, czy zagrożone jest wykorzystanie przez Polskę środków unijnych w nowej perspektywie finansowej w tym zakresie i czy nie ucierpi na tym rozwój polskiej gospodarki?

Brak funkcjonującego zintegrowanego systemu kwalifikacji to także istotne utrudnienie dla polskich firm, które są zainteresowane ekspansją na inne rynki objęte już działaniem ram kwalifikacji. Często brak narzędzi do wykazania się odpowiednim dla danego przedsięwzięcia potencjałem pracowników stanowi formalną barierę do przystąpienia do przetargów publicznych.

Taki sposób funkcjonowania w Polsce „rynku kwalifikacji” negatywnie wpływa również na postawy w odniesieniu do uczenia się przez całe życie. Dotyczy to zarówno pracodawców, jak i pracowników. W rezultacie, na tle innych krajów Unii Europejskiej, Polska ma bardzo wysokie wskaźniki skolaryzacji oraz wyraźnie odbiegający od średniej unijnej udział osób uczących się po zakończeniu edukacji w systemie szkolnym. Dane obrazujące ten stan rzeczy są powszechnie znane i jednoznaczne w swojej wymowie.

Z różnym nastawieniem odbieramy dokonywane w ostatnich latach zmiany w regulacjach prawnych mające w swoim założeniu ułatwić dostęp do wykonywania niektórych usług/podejmowania działalności. Uważamy, że zmianom tym nie towarzyszyła troska o należyte zagwarantowanie jakości tych usług. Jako przedsiębiorcy wiemy, że pozycja na rynku to także umiejętność sprostania coraz większym wymaganiom konsumenta. Stąd nasz postulat, aby przyszły i pilnie potrzebny gospodarce system kwalifikacji miał mechanizm gwarantujący jakość. Uważamy, że poprzez zestandaryzowany opis kwalifikacji, przygotowany przez ekspertów i doświadczonych praktyków możemy połączyć dwie istotne wartości jakimi są: oparta na przesłankach merytorycznych dostępność do świadczenia usług i gwarantujące m.in. interes konsumenta właściwe określenie wymagań dla tego, kto chce takie usługi świadczyć.

Szanowna Pani Premier, rządowe dokumenty strategiczne, m.in.: „Krajowy Program Reform na rzecz realizacji Strategii „Europa 2020”, „Strategia rozwoju kraju 2020”, „Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego” czy dokument programowy pt. „Perspektywa uczenia się przez całe życie”, wskazują na istotne wyzwanie, jakim jest rozwój kapitału ludzkiego w Polsce i realizacja strategii uczenia się przez całe życie. Przewidują również zapoczątkowanie dialogu w obszarze edukacji z udziałem szerokiej reprezentacji interesariuszy, w tym także środowisk takich, jak nasze.

Szanowna Pani Premier, apelując o konsekwentne prace nad tą ustawą deklarujemy nasze wsparcie merytoryczne i gotowość do współpracy. Sukces w przygotowaniu i wdrożeniu nowych rozwiązań systemowych nie jest możliwy bez zaangażowania się szerokiego grona interesariuszy. W pracach nad zintegrowaniem systemu kwalifikacji położono szczególny nacisk na konsultacje społeczne, których organizatorem jest Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie. W latach 2011 – 2013 toczyła się debata społeczna na temat Polskiej Ramy Kwalifikacji i związanych z nią działań reformatorskich. W debacie wzięły udział liczne środowiska, wśród nich przedstawiciele ministerstw, urzędów pracy, organizacji pracodawców (w tym branżowych) oraz związków zawodowych, instytucji publicznych realizujących zadania edukacyjne, komercyjnych firm szkoleniowych, różnych instytucji związanych z systemem edukacji, stowarzyszeń i organizacji pozarządowych, instytucji naukowo-badawczych oraz doradczych. W praktyce realizowane jest założenie, że zintegrowany system kwalifikacji musi powstać jako rezultat współpracy ekspertów z szerokim gronem przedstawicieli różnych środowisk. Wspólnie dokonaliśmy przeglądu dotychczasowej praktyki w zakresie nadawania kwalifikacji w Polsce, zidentyfikowaliśmy i wypromowaliśmy dobre praktyki. Po zakończeniu debaty w szerokim gronie, znacząca liczba specjalistów została włączona w proces tworzenia nowych rozwiązań systemowych. Dało to partnerom społecznym możliwość aktywnego uczestniczenia w tworzeniu zmodernizowanego systemu kwalifikacji, w tym wpływania na zapisy w Polskiej Ramie Kwalifikacji, a także na kształt innych elementów zintegrowanego systemu kwalifikacji. Merytoryczne przygotowanie osób uczestniczących w tych pracach jest niezwyle istotne z uwagi na złożony i wieloaspektowy charakter tematyki ram kwalifikacji. Warto z tego doświadczenia korzystać dla dalszego rozwoju Polski.

Mając powyższe na uwadze, jako forum podmiotów prawnych, m.in. organizatorów i uczestnikow I Kongrsu Eudukcji Pozaformalnej, niżej podpisani zwracamy się do Pani Premier o podjęcie niezbędnych działań, aby projekt założeń do ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, który został przyjęty przez Radę Ministrów 31 marca 2015 r. został przesłany do Sejmu RP w celu jego rozpatrzenia w trybie specjalnym jeszcze w tej kadencji.

W imieniu wszystkich sygnatariuszy,

Prezes

Polskiej Izby Firm Szkoleniowych

Piotr Piasecki

W załączeniu:

- lista sygnatariuszy listu

Lista sygnatariuszy listu do Prezesa Rady Ministrów w sprawie ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji:

Polska Izba Firm Szkoleniowych
Polskie Stowarzyszenie Trenerów Biznesu
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Jakości w Nauczaniu Języków PASE
Związek Zawodowy „Budowlani”
Stowarzyszenie Konferencje i Kongresy w Polsce
Poznańska Akademia Rynku Nieruchomości
Krajowe Stowarzyszenie Profesjonalistów Rynku Nieruchomości
Krajowa Rada Nieruchomości
Stowarzyszenie Agencji Zatrudnienia
Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości
Konfederacja Lewiatan
Polskie Stowarzyszenie Gipsu
Polskie Forum HR
Polskie Centrum Mediacji
Stowarzyszenie Konsultantów i Trenerów Zarządzania MATRIK
Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego

Członkowie SAZ