KONSEKWENCJE ZWIĄZANE Z NIELEGALNYM ZATRUDNIENIEM OBYWATELI PAŃSTW TRZECICH W NIEMCZECH

Legalne delegowanie pracowników do Niemiec wymaga przestrzegania szeregu przepisów i łatwo w tej kwestii o naruszenie – zwłaszcza w przypadku delegowania do Niemiec pracowników pochodzących spoza Unii Europejskiej. Dla takich pracowników, pracodawca zobowiązany jest uzyskać specjalny rodzaj wizy – Vander Elst, która przeznaczona jest dla obywateli państw trzecich w celu świadczenia usług w Niemczech.

Wizę należy pozyskać przed wjazdem pracownika na terytorium Niemiec, a niedopilnowanie formalności w tej kwestii może wiązać się z poważnymi konsekwencjami finansowymi i karnymi. Ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej obciąża nie tylko pracodawcę oraz pracownika delegowanego, ale również pośredników, jeżeli tylko wiedzą o bezprawności działania pracodawcy.

Przepisy niemieckie za nielegalne zatrudnienie przewidują grzywnę w wysokości do 500 tys. euro
(§ 404 ust. 2 pkt 3 i ust. 3 SGB III).

Kara pozbawienia wolności – w szczególnych wypadkach do 5 lat – przewidziana jest również, gdy warunki pracy pracownika delegowanego są wyraźnie gorsze od warunków pracy pracowników niemieckich wykonujących tę samą pracę (§ 10 SchwarzArbG).

Dodatkowo, jeśli pracodawca nie odprowadza obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, popełnia przestępstwo, za które grozi kara grzywny albo kara pozbawienia wolności do lat 10
(§ 266a StGB).

Jeżeli pracodawca narusza obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia społecznego, popełnia wykroczenie administracyjne, które jest zagrożone karą grzywny w wysokości do 25 tys. euro
(§ 111 Abs. 1 Nr. 2, Abs. 4 SGB IV).

Pracownik delegowany z kolei może zostać obciążony karą grzywny do 5 tys. euro (§ 404 Abs. 3 SGB III) oraz grozi mu deportacja do kraju ojczystego i zakaz wjazdu do Niemiec w przyszłości. W przypadku ponownej próby wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę pracownik może zostać skazany na karę pozbawienia wolności (§ 11 ust. 1 nr 2b SchwarzArbG).

Pośrednicy, którzy mają faktyczną wiedzę o nielegalnym zatrudnieniu, a mimo to uczestniczą w procederze, mogą ponosić odpowiedzialność karną jako współsprawcy (§ 27 StGB) lub podżegacze (§ 26 StGB).

Podczas jednej z głośnych kontroli mających miejsce w listopadzie 2020 r. służby celne i policja federalna przeszukały łącznie 130 mieszkań, lokali użytkowych i biur podatkowych w 13 krajach związkowych RFN. Przyczyną tej zmasowanej akcji policyjnej było śledztwo prokuratury w Görlitz w sprawie nielegalnego zatrudnienia obywateli pochodzących z państw trzecich, głównie z Ukrainy. Podejrzewa się, że polskie firmy we współpracy z 71 pośrednikami w Niemczech przemycały na dużą skalę na teren Niemiec obcokrajowców, zatrudnianych potem nielegalnie, i nie odprowadzając łącznie prawie 14 mln euro składek na ubezpieczenie społeczne.

Jak wynika z powyższego, delegowanie pracowników do Niemiec wymaga od pracodawcy przeprowadzenia dogłębnej analizy obowiązujących przepisów prawa niemieckiego, celem uniknięcia negatywnych skutków prawnych związanych z nielegalnym zatrudnieniem.