Rynek usług opiekuńczych w Polsce i w Europie- szanse i wyzwania

Goście spotkania zorganizowanego przez SAZ i SAO przedstawiają informacje na temat przyszłości branży opiekuńczej w kontekście specyficznych zmian demograficznych i społecznych, które można zaobserwować zarówno w skali całej Europy, jak i w perspektywie Polski.

Jak wygląda przyszłość demograficzna Europy i Polski? Czy starzenie się społeczeństwa wiąże się wyłącznie z obciążeniami? Czy kwestie dotyczące potrzeb w sektorze opiekuńczym dotyczą wyłącznie osób starszych?

Społeczeństwo polskie jest stosunkowo młode i w ocenie nas samych zmiany związane ze starzeniem się społeczeństwa nas aktualnie nie dotyczą. Z informacji przedstawionych przez dra Pawła Kaczmarczyka z Fundacji Ośrodek Badań nad Migracjami można wnioskować, że takie postrzeganie sytuacji Polski jest wyjątkowo złudne. Z przytoczonych przez niego prognoz wynika, że około roku 2030 nastąpi gwałtowny spadek liczby osób w wieku produkcyjnym przy zdecydowanym wzroście osób w wieku 65+ do poziomu 40% wszystkich mieszkańców Polski. W roku 2060 polskie społeczeństwo będzie jednym z najstarszych w Europie, a nasza sytuacja będzie gorsza niż aktualnie w Niemczech. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym zwiększy się z 6 do 12 mln. Już dzisiaj pojawia się pytanie, kto zajmie się seniorami w Polsce? Aktualnie zadanie to przyjmuje na siebie rodzina. Obserwacja społeczeństwa wskazuje, że coraz więcej osób decyduje się na pozostanie w jednoosobowych gospodarstwach domowych. Dzisiaj jest to aż 29% gospodarstw, w roku 2060 będą one stanowiły 40%. Zanik rodziny wielopokoleniowej łączy się z koniecznością zinstytucjonalizowania opieki nad osobami starszymi.

Rynek usług opiekuńczych jest szansą dla osób w wieku 50+, które mogą zająć się seniorami. Jest to zawód, w którym cenione są przede wszystkim zdolności interpersonalne i doświadczenie w opiece nad osobami starszymi, niekoniecznie zdobyte w pracy zarobkowej. Krzysztof Jakubowski, przewodniczący Sekcji Agencji Opieki przedstawił wyniki badania przeprowadzonego przez Sekcję wśród Członków SAO. Badanie objęło populację prawie 9 tys. osób pracujących w tym zawodzie. Wynika z niego, że ok. 53% opiekunów osób starszych pracujących w agencjach opieki to osoby w wieku 50+. Dla porównania w całej populacji osób 15 lat i więcej, osoby pracujące w wieku 50+ stanowią tylko 28%. Dodatkowo ok. 97% osób zweryfikowanych w badaniu to kobiety, których pozycja na rynku pracy jest generalnie gorsza.

W końcowej części spotkania Michael Gomola, Zastępca Przewodniczącego Bundesverband Haushaltshilfe und SeniorenBetreuung e.V. (BHSB) opowiedział o wynikach projektu „Adaptacja, transfer i popularyzacja modułowego systemu kształcenia opiekunów medycznych ambulatoryjnej i stacjonarnej opieki nad młodymi osobami“ zrealizowanego w Polsce, Niemczech i w Rumunii. Z obserwacji przeprowadzonych w trakcie projektu wynika, że system kształcenia w żadnym z wymienionych trzech państw nie jest przystosowany do opieki nad niesamodzielnymi osobami młodymi, które mają zupełnie inne potrzeby niż osoby starsze. Tymczasem tylko w Polsce co roku rejestruje się aż 70 tys. nowych zachorowań na udar mózgu u osób w wieku 20-64 lata, 500 tys. osób w wieku 20-40 lat w Europie i 40 tyś. w Polsce rocznie ma zdiagnozowanych stwardnienie rozsiane, a ok. 80 tys. ludzi w Polsce dotyka choroba Parkinsona. Dane te pokazują, że opieka nad niesamodzielnymi osobami młodymi stanowi poważny problem społeczny, wymagający konkretnych rozwiązań i odpowiedniej edukacji przyszłych opiekunów tych osób.